Die defectio der östlichen Satrapien vom Seleukiden-Reich

Die defectio der östlichen Satrapien vom Seleukiden-Reich

Der letzte eindeutige Hinweis auf Antiochosʼ Herrschaft über Baktrien ist ein babylonisches Dokument aus den Jahren 276/74. Dieses berichtet von einer Lieferung von zwanzig Elephanten an Antiochos seitens des Satrapen von Baktrien, dessen Name allerdings nicht genannt wird (s. Narain, The Indo-Greeks Revisited and Supplemented. Delhi 2003, 252):

MAḪ TA Eki u uruSe-lu-ku-ʼa-a URU LUGAL-tú ù 20 AM-SImeš šá [mu-ma]-ʼi-ir uruBa-aḫ-tar ana LUGAL ú-še-bil ana e-ber ÍD “[….] from Babylon and Seleucia, the royal city, and 20 elephants, which the satrap of Bactria had sent to the king, to Transpotamia [….]” …. (s. auch M. M. Austin, The Hellenistic World from Alexander to the Roman Conquest. Cambridge 1981, 240).


Griechische Historiker:



Polybios XI 39





Plutarch





Strabo



Strabo. Geographika. (mit Übersetzung und Kommentar hrsg. von S. Radt). Bd. 4. Buch XIV-XVII: Text und Übersetzung. Göttingen 2005.

Νεωτερισθέντων δὲ τῶν ἔξω τοῦ Ταύρου τὸ πρὸς ἄλλοις εἶναι τοὺς τῆς Συρίας καὶ τῆς Μηδίας βασιλέας τοὺς ἔχοντας καὶ ταῦτα πρῶτον μὲν τὴν Βακτριανὴν ἀπέστησαν οἱ πεπιστευμένοι καὶ ἐγγὺς αὐτῆς πᾶσαν οἱ περὶ Ἐὐθύδημον. ἔπειτ’ Ἀρσάκης ἀνὴρ Σκύθης τῶν Δαῶν τινας ἔχων (τοὺς Πάρνους καλουμένους νομάδας παροικοῦντας τὸν Ὦχον) ἐπῆλθεν ἐπι τὴν Παρθυαίαν καὶ ἐκράτησεν αὐτῆς, XI.9.2

Als es in den Gebieten jenseits des Tauros zum Aufruhr gekommen war, weil die Könige von Syrien und Medien, denen auch diese Gebiete gehörten, mit Anderem beschäftigt waren, machten erst die Statthalter Baktriane und Euthydemos und die Seinen das ganze fruchtbare Land selbständig. Darauf unternahm Arsakes, ein Skythe, mit einer Schar von Daern (den sogenannten Parnern, am Ochos ansässigen Nomaden) einen Kriegszug gegen Parthien und eroberte es.

Strabo XI 11

[Um die Mitte des 3. Jh.s v. Chr. erhob sich Diodotos I., der seleukidische Satrap Baktriens, gegen seinen Herrn, vermutlich Antiochos II. und errichtete ein unabhängiges Reich, das der Graeko-Baktrier, das außer Baktrien Sogdien und Margiana umfaßte [Strabo XI 11,2] Siehe Narain., The Indo-Greeks S. 17 (= The Indo-Greeks Revisited and Supplemented. Delhi 2003, 27-28).

Strabo XV.1.3
Ἐυκρατίδαν γοῦν πόλεις χιλίας ὑφ’ ἑαυτῷ.

Eukratidas jedenfalls habe tausend Städte unter sich gehabt.



Arrian, Parthica fragm. 1



Lateinische Historiker:



Claudius Aelinaus






Justinus (Pompeius Trogus) XLI 4



M. Iuniani Iustini: Epitoma Historiarum Philippicarum Pompei Trogi Accedunt Prologi In Pompeium Trogum (ed. O. Seel), Stuttgart 1972.

XIV.4.12-19

1 Priusquam bellum inter Ptolomeum sociosque eius adversum Antigonum committeretur, repente ex Asia maiore digressus Seleucus novus Antigono hostis accesserat. 2 Huius quoque et virtus clara et origo admirabilis fuit; 3 siquidem mater eius Laodice, cum nupta esset Antiocho, claro inter Philippi duces viro, visa sibi est per quietem ex concubitu Apollinis concepisse, 4 gravidamque factam munus concubitus a deo anulum accepisse, in cuius gemma anchora sculpta esset; iussaque donum filio, quem peperisset, dare. 5 Admirabilem fecit hunc visum et anulus, qui postera die eiusdem sculpturae in lecto inventus est, et figura anchorae, quae in femore Seleuci nata cum ipso parvulo fuit. 6 Quamobrem Laodice anulum Seleuco eunti cum Alexandro Magno ad Persicam militiam, edocto de origine sua, dedit. 7 Ubi post mortem Alexandri occupato regno Orientis urbem condidit, ibi quoque geminae originis memoriam consecravit. 8 Nam et urbem ex Antiochi patris nomine Antiochiam vocavit et campos vicinos urbi Apollini dicavit. 9 Originis eius argumentum etiam in posteris mansit, siquidem filii nepotesque eius anchoram in femore veluti notam generis naturalem habuere. 10 Multa in Oriente post divisionem inter socios regni Macedonici bella gessit. 11 Principio Babyloniam cepit ; inde auctis ex victoria viribus Bactrianos expugnavit.

12 Transitum deinde in Indiam fecit, quae post mortem Alexandri, veluti cervicibus iugo servitutis excusso, praefectos eius occiderat. 13 Auctor libertatis Sandrocottus fuerat, sed titulum libertatis post victoriam in servitutem verterat; 14 siquidem occupato regno populum quem ab externa dominatione vindicaverat ipse servitio premebat. 15 Fuit hic humili quidem genere natus, sed ad regni potestatem maiestate numinis inpulsus. 16 Quippe cum procacitate sua Nandrum regem offendisset, interfici a rege iussus salutem pedum ceieritate quaesierat. 17 Ex qua fatigatione cum somno captus iaceret, leo ingentis formae ad dormientem accessit sudoremque profluentem lingua ei detersit expergefactumque blande reliquit. 18 Hoc prodigio primum ad spem regni inpulsus contractis latronibus Indos ad novitatem regni sollicitavit. 19 Molienti deinde bellum adversus praefectos Alexandri elephantus ferus infinitae magnitudinis ultro se obtulit et veluti domita mansuetudine eum tergo excepit duxque belli et proeliator insignis fuit.

20 Sic adquisito regno Sandrocottus ea tempestate, qua Seleucus futurae magnitudinis fundamenta iaciebat, Indiam possidebat, 21 cum quo facta pactione Seleucus conpositisque in Oriente rebus in bellum Antigoni descendit. 22 Adunatis igitur omnium sociorum copiis proelium committitur; in eo Antigonus occiditur, Demetrius, filius eius, in fugam vertitur. 23 Sed socii profligato hostili bello denuo in semet ipsos arma vertunt et, cum de praeda non convenirent, iterum in duas factiones diducuntur. 24 Seleucus Demetrio, Ptolomeus Lysimacho iunguntur. Cassandro defuncto Philippus filius succedit. 25 Sic quasi ex integro nova Macedoniae bella nascuntur.


XLI.4.1-5
Mit Diodotos II. schlossen nach dem Tode seines Vaters die Parther einen Friedensvertrag, der die Versuche Seleukos II., die abtrünnigen Satrapien zurückzugewinnen, zunichte machte. [Justinus XLI 4]
(1) Post mortem Alexandri Magni cum inter successores eius Orientis regna dividerentur, nullo Macedonum dignante Parthorum imperium Staganori, externo socio, traditur. (2) Postea diductis Macedonibus in bellum civile cum ceteris superioris Asiae populis Eumenen secuti sunt, quo victo ad Antigonum transiere. (3) Post hunc a Nicatore Seleuco ac mox ab Antiocho et successoribus eius possessi, a cuius pronepote Seleuco primum defacere primo Punico bello, L. Manlio Vulsone M. Atilio Regulo consulibus. (4) Huius defectionis inpunitatem illis duorum fratrum regum, Seleuci et Antiochi, discordia dedit, qui dum invicem eripere sibi regnum volunt, persequi defectores omiserunt. (5) Eodem tempore etiam Theodotus, mille urbium Bactrianarum praefectus, defecit regemque se appellari iussit, quod exemplum secuti totius Orientis populi a Macedonibus defecere.